Báo cáo tình hình doanh nghiệp TPHCM Quý II năm 2024, do Hiệp hội Doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh khảo sát và báo cáo, cung cấp một phân tích chi tiết về bối cảnh kinh tế, những thách thức mà các doanh nghiệp đang đối mặt, và các khuyến nghị chiến lược cho sự phát triển trong tương lai. Báo cáo này nhằm cung cấp một cái nhìn rõ ràng về tình hình kinh doanh hiện tại và đề xuất các biện pháp có thể thực hiện để tăng cường khả năng phục hồi kinh tế của thành phố.

Bối cảnh chính trị toàn cầu vẫn biến động, với các cuộc khủng hoảng quân sự ở châu Âu lan rộng sang Trung Đông và các cuộc xung đột tiềm ẩn ở Nam Á và châu Phi. Những rủi ro chính trị này đã làm giảm nhu cầu tiêu dùng toàn cầu, ảnh hưởng đáng kể đến thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Mặc dù các doanh nghiệp đã cố gắng khám phá các thị trường mới như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Đông Nam Á, phần lớn vẫn đang đối mặt với sự bất ổn và đơn hàng ngắn hạn.

Để đối phó với những thách thức kinh tế toàn cầu, chính phủ Việt Nam và các bộ ngành đã thực hiện nhiều chính sách và cải cách hành chính để hỗ trợ doanh nghiệp. Các ngành như nông nghiệp, công nghệ, và xây dựng đã có một số phục hồi, tuy nhiên sự suy giảm chung của thị trường vẫn còn, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn.

Các doanh nghiệp vừa và lớn đang gặp khó khăn với mức nợ cao và rủi ro vốn. Các quy định thế chấp nghiêm ngặt và khối lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn vào cuối năm 2024 làm tình hình thêm phức tạp. Hơn nữa, các chính sách chặt chẽ về giao dịch liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP cản trở việc phân bổ vốn trong các tập đoàn kinh tế và làm phức tạp thêm các tương tác tài chính với các tổ chức tín dụng.

Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đối mặt với tình trạng thiếu thanh khoản nghiêm trọng và khó thu hồi nợ. Mặc dù lãi suất vay đã giảm, nhưng vẫn còn cao so với lợi nhuận từ các khoản vay trước năm 2023. Việc giảm lãi suất cho vay cá nhân không đáng kể cũng làm hạn chế chi tiêu tiêu dùng. Các rào cản khác bao gồm những bất cập trong thể chế kinh tế, thiếu sót trong cải cách hành chính, và những vấn đề pháp lý không rõ ràng. Hàng hóa tiêu dùng giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào cũng gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Các phân tích theo ngành như sau:

Sản xuất và xuất khẩu: tình hình doanh nghiệp trong ngành dệt may đang chứng kiến sự hồi phục trong đơn hàng nhờ vào việc đa dạng hóa thị trường và các nỗ lực chuyển đổi xanh. Tuy nhiên, ngành sản xuất cho thấy dấu hiệu suy giảm nhu cầu, với mức tăng tồn kho 20% vào tháng 5 năm 2024 so với tháng trước.

Chế biến và xuất khẩu nông sản: tình hình doanh nghiệp ngành chế biến nông sản, bao gồm gạo, thủy sản và trái cây, đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ nhờ nhu cầu bùng nổ tại Trung Quốc và sự thay đổi trong sở thích tiêu dùng. Ngành chế biến thực phẩm báo cáo tăng 70% giá trị xuất khẩu trong năm tháng đầu năm 2024, nhấn mạnh sự đóng góp quan trọng của nó vào nền kinh tế xuất khẩu của thành phố.

Xây dựng và vật liệu xây dựng: tình hình doanh nghiệp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng tiếp tục gặp khó khăn với nhu cầu thấp và sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty nước ngoài sử dụng nguyên liệu rẻ hơn. Các khó khăn tài chính là phổ biến, với nhiều doanh nghiệp hoạt động theo lịch trình giảm do thiếu đơn hàng và hạn chế dòng tiền.

Bán lẻ và sự kiện: tình hình doanh nghiệp ngành bán lẻ và sự kiện đang trải qua sự suy giảm trong chi tiêu tiêu dùng và giảm tần suất tổ chức sự kiện. Các quy định nghiêm ngặt về bảo hiểm xã hội và thuế cũng làm khó khăn cho việc tuyển dụng lao động thời vụ, và nhiều lao động trẻ thích công việc linh hoạt trong lĩnh vực giao hàng và dịch vụ.

Kết quả khảo sát doanh nghiệp

Khảo sát tình hình doanh nghiệp quý 2 năm 2024 cho thấy trong khi 57.1% doanh nghiệp đang hoạt động ổn định, thì 30.4% báo cáo doanh thu giảm, phản ánh những thách thức đang diễn ra trên thị trường. Mức tồn kho đã tăng lên 34% và số dư nợ tăng lên 42%, cho thấy điều kiện thị trường đang xấu đi và vấn đề nợ đang phổ biến trong cộng đồng doanh nghiệp.

Các thách thức chính doanh nghiệp đối mặt

• 50.0% doanh nghiệp gặp khó khăn do “Thiếu đơn hàng mới.”
• 29.0% gặp khó khăn do “Giá nguyên liệu đầu vào tăng.”
• 64.0% gặp khó khăn do “Nhu cầu tiêu dùng giảm.”
• 16.0% gặp khó khăn do “Thiếu vốn kinh doanh.”
• 2.0% gặp khó khăn do “Thiếu mặt bằng sản xuất-kinh doanh.”
• 30.0% gặp khó khăn do “Thuế và phí cao.”

Kiến nghị của doanh nghiệp

Hỗ trợ vốn và truy cập vốn: Để giải quyết vấn đề thiếu vốn cấp bách, chính phủ cần xem xét các cơ chế hỗ trợ tài chính hiệu quả hơn. Mặc dù có các chính sách hiện hành như trợ cấp lãi suất theo Nghị quyết số 43/2022/QH14, việc giải ngân vẫn còn rất ít. Doanh nghiệp đề xuất rằng hỗ trợ nên tập trung vào việc cung cấp giải pháp dòng tiền tức thời thay vì chỉ trợ cấp lãi suất.

Cải cách thủ tục hành chính: Báo cáo Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Cấp tỉnh (PCI) nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện tính minh bạch và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Các khuyến nghị cụ thể bao gồm đơn giản hóa quy trình tiếp cận đất cho các dự án nhà ở xã hội và đẩy nhanh quy trình hoàn thuế cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Phát triển đầu tư và thương mại: TP Hồ Chí Minh nên tận dụng vị trí chiến lược của mình như một trung tâm kinh tế khu vực bằng cách nâng cao cơ sở hạ tầng cho giao thông, kho bãi, cảng và logistics. Ngoài ra, tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn thông qua cải cách chính sách có thể thu hút và giữ chân các dự án quy mô lớn.

Phục hồi ngành du lịch: Thành phố nên ưu tiên phát triển hạ tầng du lịch và các hoạt động quảng bá để thu hút nhiều du khách hơn. Điều này bao gồm đầu tư vào các dự án du lịch chính, cải thiện kết nối giao thông đến các địa điểm du lịch, và quảng bá du lịch văn hóa và lịch sử.

Thực hiện luật đất đai và nhà ở mới: Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh Bất động sản mới được thông qua dự kiến sẽ giải quyết nhiều điểm nghẽn pháp lý hiện tại trong ngành bất động sản. Việc triển khai nhanh chóng các luật này sẽ rất quan trọng trong việc phục hồi thị trường bất động sản và các ngành liên quan.

Báo cáo tình hình doanh nghiệp TPHCM Quý II năm 2024 nêu bật những thách thức đa dạng mà các doanh nghiệp tại TP Hồ Chí Minh đang phải đối mặt. Trong khi một số ngành đã có dấu hiệu phục hồi, các ngành khác vẫn tiếp tục gặp khó khăn. Các khuyến nghị chiến lược tập trung vào hỗ trợ tài chính, cải cách hành chính, phát triển đầu tư và thương mại, và phục hồi ngành du lịch. Bằng cách giải quyết những lĩnh vực này, TP Hồ Chí Minh có thể nâng cao khả năng phục hồi kinh tế và hỗ trợ sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Tải báo cáo đầy đủ tại đây: Báo cáo tình hình doanh nghiệp TPHCM Quý II năm 2024